මහාචාර්ය සරත්චන්ද්ර වැනි සංස්කෘතික වීරවරයන් පවා සිවිල් සේවාව [CAS] යටත් විජිත පරිපාලන සේවය මහමෙරක් කරගන්න අවුරුදු 30 කට විතර කලින් ලෙනාඩ් වුල්ෆ් මේ යටත් විජිත පරිපාලනයෙන් ඉල්ලා අස්වී ආපසු බ්‍රිතාන්‍යයට යන්නේ. ඔහු මේ ඉල්ලා අස්වීම ගැන මෙහෙම ලිව්ව [“I don’t want to colonize countries on behalf of the British Empire.] – මට බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍ය වෙනුවෙන් රටවල් යටත් විජිතකරණයේ යෙදීමේ වුවමනාවක් නැත”. ඔහුගේ කල්කිරීම හා කෝපය එලියට දැම්මේ නවකතාවකින්. ඒ බැද්දේගම [Village in the Jungle]. බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යය යටතේ ජීවත් වූ දිළින්දා සංකේතවත් වූයේ ඔහුගේ එකම නවකතාව වූ බැදේගම සිළිදු ගෙන්. හම්බන්තොට උසාවියේ සිලිදුගේ නඩුව අහනව ඔහු නොදන්නා බසකින්. නඩු තීන්දුව දෙනව ඉංග්‍රිසියෙන්, නිදහස් කියල. තමා නිදහස් බව සිලිදු දන්නේ නෑ. ඔහේ බලන් ඉන්නව. පස්සේ තෝල්කය කෑ ගහල කියනව “උඹ නිදහස් පලයං’ වුල්ෆ්ට එදා තිබු මනුශ්‍යත්වය පිළිබඳ හැගීම් අවුරුදු 100 පස්සේත් අපි අතරේ හොයා ගන්න අමාරුයි.
1971 කැරැල්ලේ ප්‍රධාන නඩු දෙක විභාක කෙරුනේ අපරාධ යුක්ති විනිශ්චය කොමිසමෙ [CJC]. ඒ වෙනකොට ලංකාව ජනරජයක් වෙල [1972] ඒත් මේ ඉංග්‍රිසි නොදත් තරුණයන් බ්‍රිතාන්‍ය රැජිණගේ පාලනය පෙරලා දැමිමට උත්සාහ කිරීමේ අපරාධ නඩුව ජනරජය යටතේ විභාග කෙරුණේ ඉංග්‍රිසියෙන්…!
යටත් විජිත පරිපාලනයෙන් ඉවත් වූ ඔහු පෙරලා ලංඩනය ගොස් ‘බ්ලූම්ස්බරි ගෲප්’ කණ්ඩායම හදන්නට පෙරමුණ ගත්ත. එය එම සියවසේ ධනේෂවර සංස්කෘතියේ මුදුන් මලක් [සිළුමිණක්?] හැටියටයි සැලකෙන්නේ. ඔහුගේ පෙම්වතිය, වර්ජිනියා වුල්ෆ් ධනේෂ්වරය පොරොන්දු වූ පුත්ගල නිදහස ඉල්ලා කළ අරගලය ඇගේ ලෝක ප්‍රකට නවකතා එකතුවෙන් මතුවෙනව. මේ කණ්ඩායමේ කෙනෙක් මාරිස් ස්ටොප්ස්. කම්කරු පවුල්වල ස්ත්‍රින්ට උපත් පාලනයට උපකාර කළේ ඇගේ ව්‍යාපාරය.
මේ කුඩා රචනාවේ අරමුණ බුලූම්ස්බරි පුරෝගාමීන් ගැන ලිවීම නෙවෙයි. අපි කොපමණ ගතානුගතික ජාතියක් ද යන්න කම්පාව පිටකරගන්න. ලෙනාඩ් වුල්ෆ්ල 1920 දී හිටපු තැනටවත් අපිට අවුරුදු 100 කට පස්සේ යන්න බැරි ඇයි? මේ රට මත හැම දෙයක්ම පැට වුනේ බලාත්කාරයෙන්. ආගම්, භාෂා, ඇදුම්, සිරිත් විරිත් මේ සියල්ලම බලෙන් දිපුව. අර්සරත්නම් [අචාර්ය ඒ.] කියනව ලන්දේසි යුගයෙත් පාතරට දී සම්බන්ධීකරණ භාෂාව වුණේ කැඩිච්ච පෘතුගිසි බස කියල. එතකොට පෘතුගිසි ගිහින් අවුරුදු 100 පැනල.
තවමත් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ භාෂාව ඉංගිරිසිය. ඉංග්‍රිසි විජිත යුගයේත් ඒ බස. ලන්දේසි යුගයේ එහි බස ඩච් හෙවත් ලන්දේසි බස. පෘතුගිසි යුගයේ පරංගි බස. අපිට ලාංකිකයන් වෙන්න, තමන්ගේ මව්බසින් යුක්තිය පසිඳලනු අහන්න තවත් කොච්චර කාලයක් ගතවේවි ද? මේ අයිතිය ඒ ආකාරයටම දෙමළ ජනයාත් තිබිය යුතුයි.